Саясат

"Оян, қазақ" өлеңі көшірме ме?

Түркияның TRT1 каналы "Nasıhatım" бағдарламасында Алаш зиялысы Міржақып Дулатұлының шығармасы талқыға түсті

Авторларды қолдау орталығы

mediabugin@gmail.com

 

Аталмыш бағдарламада Міржақып Дулатұлының "Оян қазақ" өлеңін Түркия елінің мақтанышы, "Тəуелсіздік маршының" авторы Мехмет Акиф Ерсойдың өлеңдеріне ұқсатады. 

Олардың мақсаттарының, идеяларының, үндеулерінің бірдейлігі, халқын "Оян" деп азаттық үшін күресуге шақырулары сарындас болғандығы Алаш қайраткерінің өлеңін аударма деген тұжырымға əкеледі. Бірақ, "Nasıhatım" ("Кеңесім") бағдарламасында Hülya Kasapoğlu Çengel (Хүля Қасапоғлы Ченгел) есімді профессор Міржақып Дулатұлының бұл еңбегін Мехмет Акифтен ерте жазылғандығын, сонымен қатар барлық мотивтің түп негізі Міржақып ақыннан бастау алғандығын айтады. Бұл мотив Мехмет Акифтен бөлек ұйғырдың Əбділхалық есімді ақынында да кездеседі. 

Тура осы бағыттағы халқын оятуға шақырған, Міржақып мотивіне жақын кітаптар қазақ ақындарының арасында да болды. Көркемдегіш құралы бөлек болғанымен, айтар ойы бір болғандығын Байбатыр Ержанұлының "Тұр, қазақ!" (Қазан, 1914) жəне Əбілқасым Арғынидің "Жатпа, қазақ!" (Ташкент, 1917) кітаптарының атауларынан байқауға болады. 
Сол кездегі түркі халықтарының негізгі мақсаттарының бір, Тəуелсіздікке жету болғандығын, ойларының да бір жүйеге түскендігін əдебиет əлемі көрсетуде.