Weekend

АҚШ пен Қытайдың сауда соғысынан кім пайда көреді?

Сауда соғысы

Авторларды қолдау орталығы

mediabugin@gmail.com

Дональд Трамптың Қытаймен сауда-саттық соғысы Қытай экономикасының өсуін әлсіретумен қатар, американдық компанияларға зиян келтірді. Бірақ бұл кейбіреулеріне пайда әкелуі мүмкін. 

Импорттың өсуіне байланысты АҚШ тауарларға шектеу қойып жатыр. Алайда бұған Қытайда керісінше сатып алу төмендету арқылы қарсылық білдіруде. Олар қазір басқа елдерге экспортты ұлғайтуға мүмкіндік беретін тауарлар мен компоненттер жеткізушілерін іздестіріп жатыр.

Америка Құрама Штаттары Қытайға жылына 250 миллиард АҚШ доллары көлемінде экспорт жүргізді, ал Қытай американдық тауарларға тарифтерді 85 млрд долларға қосты. Егер 1 наурызға дейін Вашингтон мен Пекин келіспесе, Трамп эскалацияны күшейте түседі.Тарифтік соғыс бұл-компанияларға басқа елдерге  жеткізушілер мен мердігерлерді іздеуге мәжбүр етеді. Дегенмен, отандық өндірушілердің мақсатына жету мүмкін емес, БҰҰ мәлімдемесі бойынша,олар аударылатын бизнестің қызметінің құны шамамен 5% құрайды.Сонымен қатар, машина жасау, орман және химия өнеркәсібімен телекоммуникациялық жабдықтар,жиһаздарға барлық салалардағы зерттеу нәтижелері шамамен жоғарыдағы нәтижелерді көрсетті.

Ал, сонда Қытайдан және АҚШ-тан  келетін экспорт 90 пайызын құрайтын болса, ол шамамен 300 миллиард доллар болады деп Біріккен Ұлттар Ұйымы тұжырым жасады. Оның 70 миллиардқа жуығы  ЕО елдеріне, яғни оның ішіндегі 28 елге тасымалданатын болады, қалған 20 миллиардтан астамы Жапония, Мексика және Канададаға жеткізіледі. Дегенмен, дамыған елдердің экспортының проблемасы мұхиттағы жетіспеушілігі.Сондықтан, теңіз жағасында орналасқан ондаған елдер ғана әлемдік сауда ағындарының қайта бөлінуі әсер етеді. Ең алдымен дамып келе жатқан елдердің пайдасын арттырады деп айтады. Мысалы, Мексика мен Вьетнам елдеріне АҚШ-Қытай сауда соғысы тауарлар мен қызмет көрсетулерді шетелден сатудан түскен табыстың ұлғаюына уәде берген болатын. Бұл  елдерге тасымалданған бизнес болашақ экспорттың 5% -дан астамын қамтамасыз етеді екен.

Жалпы бұл соғыста жеңімпаздар болмайды. Әлемдік нарықтың қайта бөлінуі кейбір елдерге айтарлықтай әсер етеді. Бірақта әлемдік сауда көлемінде жылына 17 трлн долларды құрайды. Дегенмен, АҚШ-Қытай сауда соғысы әлемге айтарлықтай зиян келтіреді, деп санайды БҰҰ сарапшылары.Ең алдымен дамушы елдер зардап шегеді. Әлемдегі ең ірі экспорттаушы - Қытай. 

Құрама Штаттарға қытай экспортының елеулі үлесі, шамамен 40% -жы құрайды.Егер салықтаор осы сатуды қысқартса, қытайлықтар сатып алудағы өндіріс тізбегін төмендетеді. Өйткені олар көбінесе аймақтағы көршілерінен компоненттер сатып алады.

Экономистер өткен жылдың соңында болжам жасаған болжап, бұл сауда-саттық соғыстары көптеген проблемалары бар Қытай экономикасына қатты әсер етеді деген еді. Қытай экономикасының өсуінің баяулауы, өз кезегінде кейбір елдердің негізгі экспорттық тауар бағасының төмендеуіне алып келеді.

Бұл жерде олардың қиындықтары аяқталмайды.Қытай мен АҚШ-ты басқа елдер бақылайтын болады, сондықтан протекционизм әлемдік деңгейге жетеді деген ойдамыз.Ал әлсіз елдер ең алдымен зардап шегеді, сондықтан көп жақты халықаралық сауда жүйесін және кедей елдердің әлемдік нарықта болкы ескеріледі деп БҰҰ мәлімдеме жасады. Сөз соңында бұл соғыстан ешкімнің пайда көрмесі xақ. Сондықтанда барынша бұл қақтығыс іс-әрекеттерін доғару керек секілді.