Экономика

Қоқыс: қалауын тапса, кіріс әкеледі

Қоқыс-ғасыр мәселесі

Авторларды қолдау орталығы

mediabugin@gmail.com

Қазіргі таңда қоқысты іріктеуді игере алмай жатқан мемлекеттер -дамушы елдерМұның түрлі себебі бар, біріншіден тұрмыс қалдықтарын өндейтін технологияныңжолға қойылмауықажетті ресурстардың тапшылығыкүнделікті шығатын қалдықтардың үлкен көлемісонымен қатарадамдардың қоқыстан болатын залалдыңэкологияға әкелетін қауіпті толық сезінбеуіндеКүнбе-күн қалдықтарды қоқыс жәшігіне салмас бұрын көпшілігімізбұның бәрі қайда кетеді деп ойланбаймыз да. Пакеттергетамақ қалдықтарыжуындықағаз, пластик аралас салыныптолассыз тасталып жатыр.

Адамзат барда еш уақытта таусылмайтын қор –қоқысЕндеше полигондарда үйіліп жатқан қоқыс үйінділерінсұрыптапжаңа өнім шығаруға әбден мүмкінҚоқыссаласы бизнес көзіне айналуы үшін қомақты қаражаттыжақсы дайындықты талап етіп тұрСондықтан бұл салағакәсіпкерлік тәжірибесі мен капиталы бар бизнесмендерараласа алады

Ең кемінде көлемі 1000 шаршы метрденасатын қоймақайта өңдеу цехтарыжоғарытемператураларда өртейтін пештерқоқыс сұрыптауыш машина,темір арқанды аспалы магнит, жүк көлігі керек.

Эколог Мелс Елеусізов қоқыс мәселесін өзіншешешудің жолдарын ұсынып отырОл 5 жылдан беріқаладағы қоқыс тастайтын орындардың бірін шағынкәсіпорынға айналдырғанМұнда бар-жоғы екі қызметкержұмыс істептұрмыстық қалдықтарды қолмен іріктепотырадыҚағазды, полиэтилен пакеттерді, пластмасса шөлмектерді қайта өңдейтін зауыттар сатып алады, ал қалған бөлігі іріктелген күйі қаладағы үлкен қоқысқажіберіледіМэлс Елеусізов, “Табиғат” Экологиялықодағының төрағасы: - Көп қалдық шығадыАдамдар қазіркөп дәрі пайдаланатын болдыЖарнама қатты жүріпжатырӘр үйден бір мөшектей дәрі-дәрмектер шығадыСоның бәрі уақыт өткеннен кейін осында кетеді. Проблема – кәсіпорындардың жоқтығыТабиғатжанашыры қаладағы қоқыстың бәрі осылай іріктелсеоның қоршаған ортаға тигізер зияны азаяр еді дейдіӘзірше Алматыда жұмыс істеп тұрған жалғыз қоқыстықайта өңдеу зауытында қалдықтарды іріктейтін мүмкіндікжоқОл зауыт қоқыстың 70 пайызын ғана қайта өңдепшығарадыАлматылықтар қоқысқа жыл сайын 470 мыңтоннадан астам тұрмыстық қатты қалдық заттартастайдыОның 3 мың тоннасына жуығы полиэтилен пакеттер болса, 12 мың тоннасы пластмасса бөтелкелерАлматының қайта өңдеу зауыты бұл қалдықтардан жүкбуатын жіптер мен түтіктер жасап шығарадыҚайтаөңдеуге жарамайтын қалдықтар қаладағы қоқысполигонына жөнелтіледіОнда зиянды заттарды жергекөмедіБірақ экологтарды мазалайтын басқа мәселеАдамдардың саналы түрде қалдықтарды табиғат аясынатастауыМысалыпластикалық бөтелкенің шіруіне 100 жылдан астам уақыт керекБұл аралықта шөлмек әр түрліулы заттарды сыртқа шығарады.

Гузел Құлжабаева, “Гүлстан” журналының бас редакторы: - Балаларға кішкентай кезінен соны ешқайдатастамау керек екендігін үйретуіміз керекБүгінде қалдықзаттардың да кәдеге жарайтынын мектеп оқушыларыжақсы ұққанОқушылар құрылыс материалдары ретіндекүнделікті өмірде тұтынып жүрген заттарды пайдаланудаЕнді бұл мектептің ауласында жатқан қоқыстың бәріпайдалыТабиғат жанашырлары оқушылардыңбастамасын бүкіл елге үлгі етпек.

Бүгінде республика аумағында 43 миллиард тоннаданастам қоқыс жинақталғанОның тек 5 пайызы ғана кәдегежарасақалғаны жер қойнауына жіберіліподан әрісіқауіпті үйінділердің маңына төгіледіҚазіргі уақыттатұрмыстық қалдықтарды жинаусақтау және өңдеумәселесі ұзақ жылдар бойы өзекті жағдайдың қатарындатұрҚоқыс өндемек түгілікүнделікті шығып жатқан күл-қоқысты қайда төгерімізді білмейқауқарсыз күйдеекендігіміз шыңдықҚоқыс полигондарыныңжетіспеушілігіненоның сыйымдылығына шыдас бермейкүн сайын қоқыс қалдықтарының саны өсуде.

Алысқа бармай-ақ қаладағы жағдайдың қазіргі мүшкіліадам көргісізӘр жерде жатқан полиэтиленді пакеттерқалбырлар мен бөтелке шөлмектеріатап айтқандатұрмыстық заттардың түр-түрін кездестіре аласызҚалатұрғындарының ұқыпсыздығы мен немқұрайлығықаланың ластануына сүбелі үлесін қосып жатырБіреулеркөшедегі қоқысты жинаса, ал енді біреулері сол жәшіккежетер-жетпестен қолындағысын лақтырып кетеді. Адам өмірінеденсаулығына аса қауіпті жәйттерді ескереотыракүл-қоқыстың жер-жерде шашылып жатқаны түбіжақсылыққа әкелмесі анықЖоқтан бар жасауғаәлдеқашан кіріскен мемлекеттерден үлгі алатын кез жеттіЕліміздің әр өңірінде бір-бір қоқыс өндіретін зауытсалынсатабиғаттың тынысы ашылып қана қоймайжұмыссыз жүрген адамдарға екі қолына бір күректабылар еді.

Қаланың әйбәт келбетіәсіресетазалығытабалдырығынан басталған халықтың мәдениетіментығыз байланысты. Ал, мәдениет бар жерде қалаға дегенжаңашырлықсүйіспеншілік те бар. «Тазалық – иманныңжартысыАллаһ тазалықты жақсы көреді» деп пайғамбарсөзін алға тартыпадамдар тазалыққа ортақжауапкершілікпен қараса нұр үстіне нұр болар едіҚайауақытта да ғұмыр кешіп жүрген ортамызды таза ұстауЖер-Анаға қиянат жасамау адамзаттың қолындаЕндешеқаламызды күл-қоқыстан таза ұстайықағайын!