Сүйгеніне сезімін білдіру үшін саусағын кеседі: Дани тайпасы туралы не білесіз?

Әлемде 250-ден астам ұлт бар. Демек, бір-біріне ұқсамайтын мыңдаған әдет-ғұрып, салт-дәстүр бар. Әр елдің өз салтында мыңдаған жыл бойы қолданыста жүрген дәстүрлері мен әдет-ғұрыптары бар. Бірақ олар басқа халық үшін тансық әрі мүлдем жабайы болып көрінуі мүмкін. Ең қызығы, дамыған ХХІ ғасырда сана көкжиегіне сыймайтын орынсыз салт-дәстүрлер күні бүгінге дейін қолданыста. Bugin.kz порталы әлемдегі ең біртүрлі 5 салт-дәстүрді назарларыңызға ұсынады.

1. Қанды Тайпусам мерекесі

Тайпусам діни мерекесі кезінде үндістер денелерінің әртүрлі бөлігін тесу арқылы Муруган құдайына деген адалдығын көрсетеді. Бұл негізінен Үндістан, Шри-Ланка, Малайзия, Маврикий, Сингапур, Тайланд елдерінде байқалады.

Тайпусам мерекесіне жүрегі әлсіз адамдарға қатысуға болмайды. Екіншіден, бұл мереке көпшіліктің көңілін көтеру үшін жасалмайды. Оны жергілікті халық арасында «қанды тілектерді орындау фестивалі» деп те атайтыны кездейсоқ емес. Мереке қарсаңында тамилдер, яғни, Оңтүстік Азияда тұратын адамдар - тілдері мен еріндерін, денелерін пышақтармен және ілмектермен тесіп, оларға ауыр жүктер ілінеді. Бұл әрекеттер шынайы күлкі мен ритмдік музыкаға сай орындалуы тиіс.

2. Қолғап

Кезекті ауыр әрі қауіпті рәсім Амазонка джунглиінде тұратын Сатере-Мауе тайпасында бар. Егер жергілікті тұрғындар осы рәсімге қатыспаса, мұнда ер адам болу мүмкін емес деп есептейді. Жас бала үлкен өмірге жетілген кезде, ол бақсымен және өзімен құрдас басқа ұлдармен бірге джунглиде оқ құмырсқаларын жинауы тиіс. Оқтың құмырсқаларын жеткілікті мөлшерде жинаған кезде, бақсы оларды шөптен жасалған дәрімен ұйықтатып, арнайы қолғаптың ішіне салады. Шөптердің әсері аяқталған кезде, жәндіктер оянып, өте ашулы күй кешеді. Бұл аймақта «еркек» атану үшін Сатере-Мауе тайпасының балалары қолын қолғаптың ішіне кіргізіп, қолын жәндіктің шағуын күтеді.

Ескеретін ең маңызды жәйт, оқ құмырсқаларының шағуы әлемдегі ең ауыр жағдай деп саналады. Он минут ішінде ауырсынуды елемеу үшін балалар дәстүрлі биді орындауы керек. Жас жігіт нағыз ересек адам ретінде қабылдануы үшін жергілікті тұрғындардың көзінше 20 рет орындауы қажет.

3. Яномами жерлеу рәсімі

Жан түршіктірер келесі дәстүр – Яномами тайпасының жерлеу рәсімі. Дүниеден өткен адамның туыстарымен орындалатын жерлеу рәсімдері аталмыш тайпада өте маңызды болады. Өйткені яномамилықтар адамдардың өлген адамның жаны үшін мәңгілік жан мен тән тыныштығын қамтамасыз еткісі келеді. Сол себепті де Яномами тайпасының мүшесі қайтыс болғанда, алдымен оның денесін өртейді. Кейіннен жанған дененің күлі мен қалдық сүйектер арнайы дайындалған жолжелкен сорпасына қосылып, содан кейін марқұмның туыстары бұл сорпаны ішуге тиіс. Олар егер адамның қалдықтарын жұтып қойса, оның рухы әрқашан олардың ішінде өмір сүреді және риза болады деп сенеді.

4. Фамадихана

Атауы ерекше бұл дәстүр – Мадагаскардың қалаларында да, ауылдық жерлерінде де аталып өтілетін фестиваль. Фамадихана – «сүйектерді айналдыру» деп аталатын жерлеу дәстүрі. Адамдар ата-бабаларының денелерін отбасылық зираттан шығарып, жаңа матаға орап, түрлі иіс су себеді. Содан кейін қабірден алынған мәйіттерді көтеріп, адамдар көп жиналған жерде билейді.

Мадагаскарда бұл фестиваль – әдетте жеті жылда бір рет орындалатын әдеттегі рәсімдердің бірі. Фестивальдің негізгі түсінігі жергілікті тұрғындар Құдайға оралып, қайта туылады деген сеніммен ұйымдастырылады.

5. Дани тайпасында саусақтарды кесу

Дани тайпасы - Жаңа Гвинеядағы Балием алқабының құнарлы жерлерін мекендейтін байырғы халықтар. Жергілікті тұрғындардың ежелден келе жатқан дәстүрі – өз саусақтарын кесу. Әрине, мұндай адам өміріне зиянын тигізетін әрекет өзге халықтар үшін миға қонымсыз болып естілуі мүмкін. Алайда бұл тайпаның мүшелері мүлдем олай ойламайды. Данилықтар жерлеу рәсімдерінде қайғысын көрсету үшін өз саусақтарын кесіп тастайды. Сондай-ақ олар қайғы-қасіреттің белгісі ретінде беттеріне күл мен саз жағады.

Бұл ессіз әрекет өте жақсы көретін адамға деген сезімін білдіру үшін жасалады. Тайпадан шыққан адам қайтыс болғанда, оның туысы, көбінесе әйелі немесе күйеуі саусағын кесіп алып, оны екінші жұбының өлі денесімен бірге жерлейді. Кесілген саусақ – оған деген сүйіспеншіліктің белгісі.

Сымбат НАУХАН