Тіл үйренушілерге ескертпе...

Бүгінгі таңда елімізде шет тілін үйренуге қызығушылық танытатындар өте көп. Өзім де сол жандардың қатарындамын. Сондықтан, өзім қолданып жүрген әдіс-тәсілдерді өзгелермен де бөлісуді жөн көрдім. Мұнда жаңа тілді меңгеруде ескеру қажет ақпараттарды беріп отырмын. Мұқият болыңыз!

1.Әңгіме, әңгіме, әңгіме. Егер сіз тіл үйреніп жүрсеңіз, жаттығудың бұл функциясы таптырмас көмекші. Бір сағат әңгімелесуден алған нәтиже сыныпта отырып оқыған он сағатыңыздың нәтижесінен асып түседі. Мұның бірнеше себептері бар.

Біріншісі - мотивация. Оқу нұсқаулығыңыздың қаншалықты керемет екендігі маңызды емес, сіздің компьютеріңіздегі кітаптан немесе аудио бағдарламадан гөрі сіздің алдыңызда тірі адаммен сөйлесуге көбірек уақыт бөліңіз.

Екінші себеп, тіл - бұл жаттауға жатпайтын, өңделуі керек нәрсе.Сөзді кітаптан немесе флешкарттан қарап, 100 рет жаттап алу екі-үш рет сөйлесу кезінде сөзді қолданудан пайдалы емес.

2. Оқу ұзақтығының қарқындылығы. Менің айтайын дегенім,сізге екі апта бойы күніне төрт сағаттан оқу екі ай бойы күніне бір сағаттан оқығаннан гөрі пайдалы болады. Міне, сондықтан көптеген адамдар мектепте тілдік сабақтарға қатысып, ешқашан ештеңе есте сақтамайды. Себебі олар аптасына 3-4 сағаттан оқиды және көбінесе сабақ бірнеше күнге бөлінеді. Тіл көп қайталауды, көптеген анықтамалық тәжірибені және тұрақты міндеттеме мен инвестицияны қажет етеді.

3. Топтық сабақтардың тиімсіздігі. Сынып өзінің баяу оқушысының қарқынымен қозғалады. Тілді үйрену - бұл жеке процесс. Өйткені, адамдардың тілді игеру қабілеті әртүрлі.

4. Ең көп кездесетін 100 сөзден бастаңыз. Өзіңіз ең көп қолданатын сөздердің тізімін жасаңыз және сол сөздердің аудармаларын жинақтаңыз. Содан кейін оларды үнемі қайталаңыз. Осыны жасау үшін жеткілікті грамматиканы оқып-үйреніп, оны өзіңізге ыңғайлы сезінгенше істеңіз.

5. Қалта сөздігін жүктеңіз. Телефонға үйреніп жүрген тіліңіздің электронды сөздігін жүктеп алыңыз. Айналаңыздағы заттардың аудармасын жаттап жүріңіз. Автобуста, аялдамада, кезекте тұрғанда да бұл әрекет сіздің әдетіңізге айналсын.

6.Тәжірибеңізді басыңызда ұстаңыз. Сөздіктің екінші бір тәсілі - сіз күндіз жұмыс істей отырып, ешкіммен сөйлеспей жаттығу жасай аласыз. Өзіңізді жаңа тілде ойлауға шақырыңыз. Біздің бәрімізде монологтар бар, әдетте олар ана тілімізде жүреді. Шын мәнінде, визуализацияның бұл түрі сізде болған кезде сөйлесуді жеңілдетеді. Мысалы, сізде болуы мүмкін тақырып туралы сөйлесуді болжаңыз. Сіз өзіңіздің жұмысыңызды қалай сипаттайтындығыңызды және неге шет тілін үйреніп жүргеніңізді түсіндіріп көріңіз. Алдағы уақыттарда бұл сұрақтардың пайда болары сөзсіз және сіз оған дайын боласыз.

7. Сіз көптеген ақымақ сөздер айтасыз. Иә, бұл процесс тіл үйренушілердің басынан жиі өтеді. Яғни, сөйлеміңіз өте күлкілі, үйлесімсіз құрастырылуы мүмкін. Бұл этапта көпшілігі қорқақтап,сөйлесуге қымсынады.Бірақ тіл үйренуді мақсат тұтқандарға бұл ешқандай кедергі емес.

8. Сөздердің айтылу заңдылықтарын анықтаңыз. Тіл үйренуді бастаған сәттен сөздің дұрыс айтылуына мән беріңіз. Айтылымды жақсарту үшін мимикалық әдісті қолданып сөйлеңіз.

9. Инвестиция салу. Есіңізде болсын, тілді үйренуге салынған инвестицияның үлкен пайдасы - өзіңізді сөйлесуге және басқалармен қарым-қатынас жасауға мәжбүрлеу. Ал сіз өзіңіздің жатын бөлмеңізде кітаппен немесе бағдарламалық жасақтамамен отырғанда, сіз оның мағынасы мен маңыздылығын тұжырымдай алмайсыз.

10. Алғашқы 100 сөзден кейін сөйлесуге назар аударыңыз. Зерттеулер көрсеткендей, кез-келген тілде ең көп кездесетін 100 сөз барлық айтылатын қарым-қатынастың 50% құрайды. Ең көп кездесетін 1000 сөз барлық айтылған байланыстың 80% құрайды. Ең көп кездесетін 3000 сөз 99% қарым-қатынасты құрайды.

Ал,негізгі грамматиканы өзіңізді бірнеше күн ішінде фундаменталды сөйлемдерді айтуға мәжбүр етумен бастап көріңіз.Мысалы:

«Мейрамхана қай жерде?»

«Мен сенің досыңмен кездескім келеді.»

-Сенің әпкең неше жаста?

«Сізге фильм ұнады ма?»

Көптеген адамдар өздерінің сөздік қорларын тез әрі тезірек кеңейтуге тырысады. Бұл уақыт пен күш-жігерді ысырап етеді. Өйткені олар өздерінің қай жерде екендігі туралы негізгі әңгімелерге ыңғайлы емес, экономика немесе медицина туралы сөздерді жаттайдыү. Ал оның қолданыста ешбір маңызы болмай қалады.

11. Жеке-дара сабақ өту. Егер сізде ақша болса, мықты репетиторды ұстап алып, онымен күніне бірнеше сағат отыру - жаңа тілді үйренудің ең жылдам әдісі.

12. Интернеттен шетелдік достар табу. Шет тілін үйренгісі келетін шетелдіктердің бірнеше веб-сайттары бар.Олар сіздердің тәжірибелеріңіз үшін өз ана тілдерінде тәжірибе алмасуға дайын. Мұнда тіл алмасу веб-сайттары мен қосымшаларына шолу жасалады.

13. Facebook чат + Google аудармасы = жеңіске жету.

14. Жаңа сөзді білген кезде оны бірден бірнеше рет қолдануға тырысыңыз. Тіл үйренушілер айтқандай, сіз жаңа сөзді  үйренгеннен кейін бір минут ішінде, бір сағат ішінде, бір күнде бірнеше рет қайталау керек. Оны бірден бірнеше рет қолдануға тырысыңыз.Содан кейін оны қайтадан қолданыңыз.

15. Телешоулар, фильмдер, газет-журналдар жақсы толықтырулар болып табылады. Шет тілін үйрену үшінкемінде апта сайын екі фильм көруге және күн сайын өзіңізге ұнайтын тақырыптағы бір мақаланы оқуға тырысыңыз.. Бұл сізге сергек болуға көмектеседі.

16. Көптеген адамдардан көмек сұраңыз,көмектесіңіз. Егер сіз шетелде болсаңыз және азық-түлік дүкенінен бірдеңе сатып алмақ болсаңыз, кездейсоқ адамдардан көмек сұраңыз. Бір нәрсені көрсетіп, оны қалай айту керектігін сұраңыз. Оларға сұрақтар қойыңыз. Көптеген адамдар мейірімді және сізге көмектесуге дайын. Тілді үйрену ұялшақ адамдар үшін емес.

17. Анық емес дүниелер мен түсінбеушілік көп болады. Мәселе мынада, көптеген сөздердің тікелей аудармалары жоқ. Бір сөздің бірнеше мағынасы болуы мүмкін.Бұл нәзік айырмашылықтар, әсіресе, ауыр немесе эмоционалды әңгімелер кезінде толықтырылуы мүмкін. Ниет оңай бұрмалануы мүмкін. Маңызды мәселелер бойынша бір-бірімен әңгімелесу, екі ана тіліне қарағанда, әр адамға нақты мағынаны табу үшін екі еселенген күш-жігерді қажет етеді. Сіз өзіңіздің жаңа тіліңізді қаншалықты жақсы білсеңіз де, ана тілінде сөйлеуші қолданатын әрбір сөздің, сөз тіркесінің немесе идиоманың арасындағы интуитивті айырмашылықтарды толық біле алмайсыз.

18. Бұл сіз өткеретін фазалар. Біріншіден, сіз аздап сөйлей аласыз және ештеңе түсінбейсіз. Сонда сіз сөйлегеннен гөрі көп нәрсені түсіне аласыз. Содан кейін сіз сөйлесесіз, бірақ бұл үшін біршама ақыл-ой еңбегі қажет. Осыдан кейін сіз саналы ақыл-ой күшінсіз сөйлей және түсіне аласыз (яғни, сіздің ойыңызда сөздерді ана тіліңізге аударудың қажеті жоқ). Сіз бұл туралы ойламай сөйлей және тыңдай алғаннан кейін, сіз шын мәнісінде шет тілінде ойлана бастайсыз. Осындай жағдай орын алғанда, сіз шынымен де жоғары деңгейге жетесіз.

19. Соңында, оны көңілді өткізудің әдісін табыңыз. Сөйлесуді  ұнататын адамдарды табыңыз. Сіз көңілді нәрсе жасай отырып жаттығуға болатын іс-шараларға барыңыз. Сізді қызықтыратын жеке тақырыптар туралы айтыңыз. Сіз сөйлесетін адам туралы біліңіз. Мұны жеке, өмірлік тәжірибе ретінде жасаңыз, әйтпесе сіз білген нәрселеріңізді ұмытып қалуыңыз әбден мүмкін. Тіл үйренуді үнемі өзіңіз ұнататын іспен байланыстыра біліңіз. Сонда бұл процесс жемісті болмақ.