Азап түрмесі: Холокост лагеріндегі еврей балалардың құтқарушысы кім?

Қанша адамға қан құстырған екінші дүниежүзілік соғыс татырған запыран дәмін тарих оңайлықпен ұмытпақ емес. 

Фашистік Германия 1941 жылдан бастап адамдардың көзін құртуға арналған 4 лагерь және жаппай жоюға бағытталған 2 концлагерь құрған болатын. Ол жерде ең көп теперіш көргендер еврейлер мен сығандар еді. Нәтижесінде 1,5 миллионға тарта адам қаза тапты. Оның ішінде миллионға жуық еврейлер, он мыңдаған сығандар, физикалық жағынанан жетілмеген және ақыл-ой қуаты нашар дамыған неміс балалары басым үлес алды. Алайда 13-18 жас аралығындағы жасөспірімдердің ауыр жұмыстарды жасаған жағдайда аман қалуға мүмкіндігі болды. Осындай адамдардың тағдыры оқ пен оттың ортасында тұрған тұста бір тұлға тарихта жарқ етті. Ол жапа шеккен еврей балалардың құтқарушысы, британдық филантроп Николас Уинтон еді. 669 еврей баласының ғұмырын сақтап қалуға себепші болған оның шындығы арада 49 жыл өткенде, әйелі оның 1939 жылғы лагерден құтқарылған еврей балаларды қабылдаған ағылшын отбасылардың тізімін тауып алғанда ғана ашылды. Жан-жаққа хабар жіберіліп, 80-ге тарта маңдайларында сол азап түрмесінің табы қалған кісі арнайы хабарға шақыртылады. Николас Уинтон BBC арнасының ток-шоуына көрермен ретінде шақырылып, студия жүргізушісі Эстер Ранцен оған өзінің тарихын баяндап береді. Осыдан соң Николас Уинтонды бүкіл әлем еврей балалардың құтқарушысы ретінде тани бастады. Ол 1994 жылы Израиль президенті Эзера Вейцманның қолынан алғыс хат алады. Сондай-ақ 2014 жылы 105 жасында Чехияның «Ақ арыстан» орденімен марапатталады. Тарихта аты алтын әріптермен қалатын, ізгі істің ұйытқысы болған абзал жан 2015 жылы 107 жасында мәңгілікке көз жұмған еді.