Ресей архивтерінде жұмыс жасау мәселесін шешу қажет

Үш онжылдық ішінде Қазақстан жаһанға танылған, бәсекеге қабілетті, бейбіт, жетілген мемлекетке айналды. Қазақстан дүниежүзілік тарихқа «дамудың қазақстандық жолы» ұғымын енгізді. Тәуелсіздікті қасиетті құндылық деп Президент 2021 жылы «Қазақстан Тәуелсіздігінің 30 жылдығы» деп жариялағаны бәрімізге белгілі.

Ел Президенті өз мақаласында сан ғасырлық тарихымызды тәрбиелеу, оқыту және насихаттау арқылы ұлттық және тарихи сананы қалыптастыруға шақырады. Мемлекет басшысы ұлттық мүддеге орай жазылған шынайы да адал оқиға ұрпақтың санасын оятып, ұлттың жадын жаңғыртатынын атап өтті.

Ұлттық тарихи білім, тарихи жады, тарихи сана тәуелсіздіктің рухани тірегі екенін ескерсек. Қазақстан Президенті өз мақаласында отандық тарихшыларға Қазақстанның жаңа академиялық тарихын жазуды бастауды тапсырды. Мұны архивтік тарихи құжаттарсыз жасау мүмкін емес.

Мемлекет байлықтан, қазынадан айырылуы мүмкін, өйткені бұл тарихта жиі кездеседі. Бірақ мұның бәрін уақыт өте келе толықтыруға және қалпына келтіруге болады. Бірақ жоғалған архивтік материалдарды қалпына келтіру мүмкін емес. Сондықтан мұрағат - көрнекті адамдардың қоғамдық-саяси қызметінің бірегей материалдары мен тарихи оқиғалардың фактілері сақталатын баға жетпес дерек көзі.

Мұрағаттың тарихи оқиғаларды ғылыми білімнің және әлеуметтік-философиялық түсінудің, материалдық және рухани мәдениеттің жетістігінің, әр ұлт үшін ұрпақтық байланыстар сабақтастығының және қоғамдық өмірдің әлеуметтік прогресінің қайнар көзі ретіндегі маңызы зор. Қазақстанның тарихи мұрасын сақтау және танымал ету архивтің маңызды міндеттерінің бірі болып табылады.

Архивтер елдің әлеуметтік-экономикалық даму мәселелерін шешуге, азаматтық қоғам мен тиімді мемлекеттік басқарудың дамуына үлес қосады және өткенге ғылыми білім береді. Ең маңызды ғылыми жұмыс шынайы тарихи құжаттарды зерттеуге негізделген.

Отандық тарихты Ресейдің архивтерімен, сондай-ақ Орынбор мен Омбы мемлекеттік мұрағаттары сияқты орталық және аймақтық архивтермен өзара әрекеттесуді күшейту қажет, өйткені патшалық Ресейге кіру кезеңіндегі, патшалық отарлау кезеңінде және Орынбор мен Батыс Сібір генерал - губернаторлықтар өмір сүрген кезіндегі өте маңызды тарихи құжаттар бар. Мәскеу мен Санкт-Петербургте орналасқан орталық ресейлік мұрағаттарында патша және кеңестік дәуірдегі Қазақстан тарихына қатысты өте маңызды дерек қорлары сақталып жатыр.

Жақында Интернеттегі жұмыс ерекше маңызды бола бастады. Еліміздің тарих ғылымының тұрақты дамуы, ең күрделі тарихи оқиғаларды объективті және шынайы түсіндіру көп жағдайда оның дұрыс және сәтті шешілуіне байланысты.

Қазіргі кезде біз өмірдің қиыншылықтарына жиі жүгінеміз. Ғасырлар бойы жинақталған рухани-адамгершілік құндылықтарды жоғалту қазіргі қоғамның әлемдегі және ТМД елдеріндегі маңызды мәселелерінің бірі екендігі жасырын емес. Кез-келген адам, жасына қарамастан, есте сақтауы керек, ең бастысы, өткенсіз бүгін мен болашақ болмайтынын түсінуі керек.

Керімсал Жұбатқанов,

Қазақ-Орыс халықаралық университетінің доценті, тарих ғылымдарының кандидат