Hi-Tech
Кезінде тек қиял ғана болып келген инновациялық идеялар уақыт өте келе ақиқатқа айналуда. Бұрынғы кеңес үкіметінің балалары өздігінен есептеп, өздігінен пайызын шығаратын жаңа құрылғының ойлап табылатынына күдікпен қараған-ды. Бірақ уақыт машинасы адамзат игілігіне калькуляторды ойлап шығарды. Кейіннен ғаламтордың ғаламатымен талай дүниелер жұмыр басты пенденің тіршілігіне енді. Тіпті аузын айға білеген Америка мен жаһанданудың жойқын жаңалығы енген Еуропа елдерінде ғылым мен технологияның дамуынан ақылды қалалар, ақылды үйлер мен жылжымалы орындар пайда болды. Әуелгіде бізге беймәлім болып көрінген смарт қалалар идеясы да біздің елге ене бастады. Цифрландырудың іске асуымен қазақ баласы іске асырып көрмеген жаңа жобалар, тың технологиялар өмірге енуде. Әйткенмен, бұл жаһандық жаңалықтың тек басы ғана. Алдағы 10-20 жылда әлем жаңа мегратрендтердің дәуреніне аяқ басады. Ол қандай мегатрендтер?
Болашақтың қалай болатынын нақты болжау қиын. Бірақ ғылыми прогресстің қарыштаған уақытында келешектің қалай болатынын ғалымдар алдын ала болжап отыр. Болжап қана қоймай, адамзат өміріне пайда әкелетін жаңа мегатрендтерге осы кезден бой үйретіп, болашаққа бейімделуге шақырып тұр.
Мобильді банкинг, электронды сауда, жасанды интеллект, нанотехнология, жасанды чиптер сынды бізге беймәлім жаңа ұғымдар алдағы 10 жыл көлемінде тіршілік процесіне іске асады. Біз тізбектеген жаңа дәуірдің жаңалықтарының әрқайсысы ғылым мен бизнесте, білім мен мәдениеттің дамуына соны жол салады. Мұны атақты экономист Клаус Швабтың "Төртінші өнеркәсіптік революция" атты кітабынан тауып алу қиын емес. Жақында "100 оқулық" атты бағдарламамен аударылып басылған экономистің еңбегімен білімді азаматтар танысып, ой түйіп, пікір қалдыруда. Ағылшын тілінің маманы Ернат Қашқынов та жақында болашақтың картинасын бейнелейтін кітапты толық оқып шығып, санасына тоқыған ойлармен бөліскен еді. Маманға әсіресе кітап ішінен "Үлкен бетбұрыстар" атты тараудың берері мол болған. Расында, кітаптың дәл осы тарауын біз де оқып шығуға бекіндік. Автор алдағы 2025 жылға дейін адамзатты күтіп тұрған жаңа трендтерді түгелімен тізіп шыққан. Соның бірнешеуіне тоқталуды дұрыс деп таптық.
Клаус Шваб берісі 7 жылда әлемде адам денесіне жалғанған алғашқы ұялы телефон пайда болатынын және ол адамның тұрған орнын анықтауға қауқарлы әрі адамның мінез-құлқын тап баса алады деген қорытындыға келіп отыр. Сондай-ақ, автор интернет тек мәліметтер алмасу рөлін ғана атқарып қоймайды интернет арқылы оқуға арналған көзілдіріктердің шығатынын, интернет арқылы киім киюге болатынын нақтылайды. Мұнан қалды ең алғаш АҚШ-та робот фармацевтер, жасанды интеллектісі бар автомат роботтар, жүргізушісіз жүретін көліктердің пайда болатынын қаперге салады.
Экономист кітапта адамзаттың келешекте медициналық тұрғыда алаңдамайтын жағдайға жететінін ашып жазады. Мәселен, келешекте 3Д баспа арқылы адамға бауыр салынатынын, гені өзгеретін адамдар, жасанды жад, яғни ес салуға болатын жаңа медициналық жаңалықтардың тіршілікке енетінін нақтылайды. 4Д технология көмегімен адам ағзаларының жасанды мүшелері қолжетімді болатын күннін жақындап келе жатқанын сезіндіреді. Бұл аз десеңіз, бағдаршамы жоқ ақылды қалалар, қалтаға салып алатын суперкомпьютерлердің шығатынын болжап береді.
Қысқасы, келешек нанотехнология мен электронды сауданың қарқын алатын шағы болмақ. Адамзат медицина, білім мен ғылым, машина жасау сынды ел өміріне маңызды салаларда мүлдем жаңа дүниелермен бетпе-бет келмек. Автор мұнан да өзге қызықтармен бөліседі. Әрине, мегатрендтер тізбектелген кітапты алып оқуға көптің қолы жете бермес, осы себепті де оқырманға кітаптың электронды нұсқасы openU.kz платформасынан оқуға болатынын қаперге саламыз. Жаңа технологияларды жұмыр басты пенденің барлығы білуі әрі оқуы шарт. Мақаланы өзек етудегі басты мақсатымыз да осы.
Бүгінгі болжам ертеңгі ақиқатқа айналар уақытта замана дәуірінен қалыс қалу адамзатты тұйыққа тірейді. Себебі мегатрендттердің игілігін қазақ көретін күн алыс емес.
Абай Тағыберген
Қосымшаны жүктеп алыңыз
