Елес кезген Алькатрас: Аты аңызға айналған әлемдегі ең қорқынышты түрме

«Жартас» деп аталатын Алькатрас түрмесі туралы көптеген аңыздар айтылады. Себебі, ол әлемдегі ең әйгілі әрі қорқынышты түрме. Жартасты жерде орналасқандықтан одан қашып кету мүмкін емес еді. Сондықтан түрмеге қатысты қорқынышты әңгімелер мен оқиғалар жеткілікті. Мұнда келген тұтқындар шыға алмайтындарын білгендіктен, көбісі өз өзіне қол жұмсаған. Ал алькатрастағы тұтқындар қарапайым адамдар болмады. Мұндағы қылмыскерлердің интеллект деңгейі жоғары болды. Сонымен, бұл әйгілі түрмеде өмір қандай болды?  

Алтын ереже: әр камераға бір тұтқын 

Алькатраста 336 камера болды. Ауданы бар болғаны 4 шаршы метр жерде кереует, раковина және дәретхана орналасқан. Дәретханада отыратын арнайы орын болмады және шүмектен тек мұздай су ақты. Түрмеде камералары үлкенірек болатын D блогы болды. Онда серуендеуге тыйым салынған қылмыскерлер отырды. Мұнда тұтқындар бір бірімен мүлде байланыспайды. Сол себепті, қақтығыс та, ұрыс та орын алмады. 

Тек төрт құқық 

Әрбір сотталушының төрт құқығы ғана болды. Бұл киім-кешек, тамақ, баспана және медициналық қызмет алу құқығы. Соңғысын түрме ғимаратының жанында орналасқан жергілікті емхана қамтамасыз етті. Тіпті тіс дәрігері мен психиатр да болды. Еңбекқорлық пен жақсы мінез-құлық арқылы адам кітапханаға бару, радио тыңдау және теледидар көру, софтбол немесе бейсбол, шахмат немесе дойбы ойнау немесе шіркеуге бару құқығына ие бола алады. Тұтқындар үшін Калифорния университетінде сырттай оқу мүмкіндігі болды. Бұл мүмкіндік математика мен әдебиеттен мал шаруашылығына дейін жиырмаға жуық әртүрлі курстарды қамтыды. 

Курорттағы сияқты тамақ  

Түрмедегі алғашқы күзетшілердің бірінің айтуынша, тұтқындарды жақсы тамақтандыру керек болды. Қажетті мөлшерде сапалы, дәмді тағам кез келген наразылықтың алдын алады. Алькатраста тамақ үнемі 6:45, 11:40 және 16:25-те ұсынылды. Мәзірде таңғы ас, түскі және кешкі ас бар. Таңертең олар әдетте сүт, нан, компот және кофе қосылған жарма берді. Түскі асқа бірінші және екінші тағамдар, ет, көкөністер, сонымен қатар нан мен шай кірді. Бәліш, салат немесе жүгері беруге болады. Кешке олар әдетте түскі асты ұсынатын. Кейде тұтқындар десерт ретінде жеміс, желе немесе торт жеді. 

Жылы душ қашудан қорғау құралы ретінде 

Алькатраста да басқа түрмелердегідей душ бөлмесі болды. Тұтқындар тек душта ғана өте жылы және ыстық сумен қамтамасыз етілді. Бұл, әрине, тұтқындардың көңілінен шығу үшін жасалған жоқ. Шығанақтағы судың температурасы ешқашан 10-12 градустан аспады. Ыстық душқа үйренген адам суық суда 20 минуттан артық тұра алмады. Сондықтан мұндай шара қашу жағдайында қосымша сақтандыру есебінде болды. Стратегия жұмыс істеді: қашқындардың ешқайсысы шығанақ арқылы жүзе алмады, барлығын мұзды мұхит жұтып қойды.   

Түрмедегі джаз 

Алькатрастың тіпті тұтқындардан құрылған өзінің джаз тобы болды. Топ The Rock Islanders деп аталды. Дайындық сағат 17:30-дан 19:00-ге дейін қатаң түрде болды. Егер біреу бір минут бұрын немесе кеш ойнауға тырысса, аспап тәркіленді. Дайындық кезінде ән айтуға, ысқыруға тыйым салынды, мұның соңы ауыр жазаға ұласты. Топ әдетте мереке және жексенбі күндері концерт берді. Кейбір дереккөздер «Рок аралдарының» құрылуын Аль Капонемен байланыстырады. Мафиоздар күзетшіден музыкалық топ құруға рұқсат сұрады және ол ақыры жетістікке жетті. Капонаның хаттарына сәйкес ол түрмеде гитара, банджо және мандоле ойнауды үйренді. 

Жақсы мінез-құлық еркіндік әкеледі 

Тұтқындар кір жуатын жерде, асханада жұмыс істеп, қоқыс шығарып, бау-бақшамен айналысқан. Олар сағатына 5-тен 12 центке дейін табыс тапты. Ең бастысы ақша емес еді. Адал еңбек арқылы азаттығын жақындатуы маңызды болды. Мысалы, ағаш өңдеу зауытында және кір жуатын бөлмеде жұмыс істеу әркімге әр жұмыс айы үшін өз мерзімінен екі күн шегеруге мүмкіндік берді. Бұл жазаны өтеудің бірінші жылы ғана. Екінші жылдан төртінші жылға дейін төрт күн, ал әрбір келесі жылы бес күн шегерілді.

Қатаң ережелер 

Алькатрас түрмесінде арнайы тұтқындарға арналған орын болды. Сондықтан тәртіпті сақтау түрменің күнделікті өмірінің өте маңызды аспектісі болды. Тұтқындар күніне он реттен көп қоңырау шалу арқылы бақыланады. Металл іздегіш тек сотталғандарды тексеру үшін ғана емес, сонымен қатар олардың келушілері үшін де пайдаланылды. Қылмыскерлердің жақындарына айына бір рет келуге рұқсат етілді. Әңгімелесулер қатаң бақылауға алынды.  

Абсолютті үнсіздік және хат алмасуды бақылау 

Алькатрас түрме ретінде жұмысын бастаған кезде тағы бір оғаш ереже пайда болды. Тұтқындарға абсолютті тыныштықты сақтауға бұйрық берілді. Тамақ қабылдаудан басқа дыбыс шықпады. Әңгімелесу тек шеберханаларда немесе сенбі күні түстен кейін және жексенбі күні таңертең түрме ауласында серуендеу кезінде ғана рұқсат етілді. Ереже 1937 жылы жойылды. Хат алмасу да толық бақылауға алынды. Жазуға аптасына бір рет қана рұқсат етілді және ол екі беттен аспауы керек болды. Тек қандас туыстары ғана хат жаза алатын. Түпнұсқа жауаптар берілмеді. Әдетте түрме кеңсесі көшірмелерді жасап, кейін оларды тұтқындарға оқуға берді. 

«Карцер» - жердегі тозақ 

Ең қыңыр тұтқындар үшін D блогында алты арнайы камера болды. Ең сорақысы карцер (жазалау) камерасы болды, оны Стрип-камерасы деп те атайды. Бұл камераға төзу үлкен сынақ болды. Шағын бөлме, металл төселген, еденде табиғи қалдықтарға арналған тесіктен басқа ештеңе жоқ. Шаю шлангісін күзетші басқарды. Жазаланғандарды киімсіз осы камераға отырғызып, өте аз мөлшерде тамақ берген.  

Түнгі атыстар 

Қамаудың басқа қатаң шарттарынан басқа, тұтқындар үшін нағыз психологиялық азаптау қызметін атқарған тағы бір ереже болды. Күзетшілер әр түнде нысанаға оқ жаудырды. Манекендер әдетте жұмыс жолының бойына қойылып, түсірілді. Бұл зеңбірек тоқтамайынша түрмеде ешкім ұйықтай алмады. Содан кейін «өлгендерді» таңертеңге дейін орындарында қалдырды. Осылайша «зектерге» қашуға тырысудың қажеті жоқ екенін түсіндірді.  

Ең атақты түрменің ең атақты тұтқыны  

Аль Капоне Алькатрастағы ең танымал тұтқын болды. Алдымен оны басқа түрмеде ұстады. Онда оның патшалық шарттары болды. Камерада қымбат жиһаз, жұқа зығыр матамен жабылған кереует және жеке теледидары болды. Бұл жерде Капоне өзінің ешкім емес екенін және қоңырау шалудың мүмкіндігі жоқ екенін түсінді. Мұнда ол басқалар сияқты болды. Асылында әділдік осылай көрініс табады.  

Алькатрас елестері 

Бүгінде тасталған түрмелер туралы көптеген қорқынышты әңгімелер айтылады. Олардың дәліздерінде бұрынғы тұтқындардың елесі серуендейді деген әңгіме де бар. Тіпті, Алькатраста елестер өмір сүрген дейді. Кейбір күзетшілер елесті сипаттап, оны «Зат» деп атаған. «Көздері жарқырап, еңіреп жылайды. Ол пайда болған кезде бөлмені адам төзгісіз сасық иіс басып кетеді» - дейді күзетшілер. Елестің пайда болуы фантомдық кадрлармен қатар жүрді. Олардың шынайы болғаны сонша, күзетшілер «зектер» қашып бара жатыр деп ойлап, елестерге жиі алданып қалатын болған.