Диссоциативті сәйкестілік бұзылуы дегеніміз не?

Бұл ауру негізінен сирек кездеседі. Сонымен қатар диссоциативті сәйкестілік бұзылысының бар болуы ұзақ уақытқа созылады. Көптеген жеке тұлғаның бар екендігі туралы алғашқы дәлелдер шамандардың палеолиттік дәуірде салған үңгір суреттерінен байқалады. Олар жануарларды  «қайта тірілген» немесе «рухтандырылған» рухтар деп атаған. Қазіргі заман сарапшылары жеке тұлғаның көптеген қасиеттерін ескеруді сұрайды. Швейцарияның Ренессанс дәрігері Парацельс өз ақшасын ұрлаған екінші адамды (әйел адамды) есіне алмаған есіне ала алмаған.

1784 жылы Франн Антон Месмердің оқушысы Арман Мари-Жак де Пьюзегур өзінің жұмысшысын Виктор Расты магнитивті теxника арқылы оған (Victor Race) белгілі бір сомнамбулистік ұйықтау кезінде жүру қабілетін көрсетті. Ояту кезінде ол сананың өзгеру жағдайында не істеп жатқанын есте сақтай алмады, ал соңғы кезде ол әдеттегі сана жағдайында және өзгерген күйде болған оқиғаларды толық біледі. Пуйзегур бұл құбылыстың сомнамбулизмге ұқсайтыны туралы қорытындыға келіп, оны «магнитальді сомнамбулизм»деп атайды. Бұл ашылу диагноз емделуге болатын синдром ретінде көптеген жеке тұлғаның феноменін қарастыруға мүмкіндік берді. Сонымен қатар, диссоциативті сәйкестілік бұзылыстарын зерттеу кезінде екі бөлек кезеңді сипаттауға болады:ұйқы теориясының кезеңі, 1791-1880 жылдардағы алғашқы сипаттамасынан бастап.

Диссоциация теориясы кезеңі, 1880 жылдан 1952 жылға дейін. Көптеген тұлғалық бұзылулардың ықтимал себептеріне келер болсақ.

Диссоциациялық сәйкестендірудің бұзылуы бірнеше факторлардың комбинациясы арқылы туындайды: стресс, (олардың естеліктері бөлу, қабілеті, сезіну немесе сананың жеке басын қоса алғанда) диссоциациялану қабілеті, Онтогенездегі қорғаныс тетіктерін көрінісі және - бала кезінде - қамқорлық болмауы балаға қатысты травматикалық тәжірибе немесе кейінгі жағымсыз тәжірибеден қорғаудың жоқтығы. Балалар барлығы бірдей көзқараспен дүниеге келмейді, ол әр түрлі тәжірибелер негізінде дамиды.

Солтүстік Америка зерттеулері жеке басын куәландыратын ауытқушылық бар ересектердің  97-98% балалық зорлық-зомбылық жағдайды бастан кешірген. Бұл деректер балалық шақтағы зорлық-зомбылық Солтүстік Американың пациенттері арасында бұзылулардың негізгі себебі болып табылатынын, ал басқа мәдениеттерде соғыс немесе табиғи апаттың салдары үлкен рөл атқаруы мүмкін екенін көрсетеді. Кейбір науқастар зорлық-зомбылыққа ұшыраған болуы мүмкін, бірақ ерте жоғалту (мысалы, ата-анасының қайтыс болуы), ауыр сырқат немесе басқа да стресстік оқиға болуы да мүмкін.

Адамның дамуы баланың әр түрлі жан-жақты ақпараттың сәтті интеграциялануын талап етеді. Онтогенезде адам дамудың бірқатар сатыларынан өтеді, олардың әрқайсысында әртүрлі тұлғалар құрылуы мүмкін. Пиxикалық тұрғысынан жарақат алған әрбір балада бірнеше тұлғаны қалыптастыру мүмкіндігі байқалмайды немесе көрінбейді. Диссоциативті сәйкестілік бұзылулары бар науқастарда транс жағдайына оңай кіру мүмкіндігі бар. Диссоциациялау қабілетіне қатысты мұндай қабілетін бұзылудың даму факторы ретінде қарастырады. Алайда, осы қабілеттерге ие балалардың көбінде қалыпты бейімдеу механизмдері бар.

Келесі кезекте  мұндай ауру түрлерін емдеу шарасына тоқталсақ. Ең көп  тараған көзқарас – жеке тұлғаның қауіпсіздігін қамтамасыз ету және әртүрлі тұлғаларды бір жақсы жұмыс істейтін тұлғаға қайта біріктіру. Емдеу  барысы психотерапияның түр-түрін когнитивті психотерапияны, отбасылық психотерапияны, клиникалық гипнозды және т.б. қолдану арқылы жүреді.

Кейбір жетістіктермен түсінікке негізделген психодинамикалық терапия жарақаттануды жеңуге көмектеседі. Емдеудің қанағаттанарлық нәтижесі – жеке адамдар арасындағы қақтығыссыз кооперативтік қатынастарды қамтамасыз ету. Дегенмен қазіргі таңда диссоциативті сәйкестілік бұзылысын емдеуге арналған фармакологиялық препарат жоқ, бірақ кейбір антидепрессанттар депрессия мен уайымды жеңілдету үшін қолданылады екен.