Қытай жасанды интеллект жасау "жарысында" АҚШ-ты басып оза ала ма?

Жасанды интеллектің маңызды болғаны сонша, ол G7 саммитінің күн тәртібіне енгізілді. Әзірге жасанды интеллект жарысында АҚШ алда келе жатыр. Бірақ сарапшылардың айтуынша, жасанды интеллекті жетілдіру үшін бірнеше жыл қажет болғандықтан, Қытай қуып жетуі мүмкін. 
"Қытайдың интернет-компаниялары сіздің алға шығуды немен өлшейтініңізге байланысты америкалық интернет-компанияларға қарағанда озық болуы мүмкін", - дейді Trivium China технологиялық саясатты зерттеу бөлімінің басшысы Кендра Шефер Би-би-сиге.
Дегенмен, оның айтуынша, Қытайдың жоғары сапалы жабдықтар мен бөлшектерді шығару қабілеті әлемдік көшбасшылардан 10-15 жылға артта қалып келе жатыр.

Силикон алқабының факторы
Америка Құрама Штаттарының ең үлкен активі - әлемдегі ең ірі стартаптар ошағы ретінде саналатын Силикон алқабы. Бұл заманауи өмірді қалыптастыруға көмектескен Google, Apple және Intel сияқты технологиялық алпауыттардың туған жері.
 
"АҚШ инноваторларына оның бірегей зерттеу мәдениеті көмектесті. Зерттеушілер көбінесе өнім нәтижесінде қандай болып шығатынына мән бермей, технологияны жақсартуға тырысады" , - дейді Гонконг ғылым және технология университетінің жасанды интеллекті зерттеу орталығының директоры Паскаль Фунг.

Мысалы, OpenAI көп жылдар бойы коммерциялық емес ұйым ретінде жұмыс істеп, Transformers машиналық оқыту моделін зерттеді, ол сайып келгенде ChatGPT негізін құрады.

"Бұл жүйе орта қытайлық компаниялардың көпшілігінде ешқашан болған емес. Олар танымалдылық келетінін білгеннен кейін ғана терең оқыту жүйелерін жасайды. Бұл қытайлық жасанды интеллект құрушылар үшін негізгі сынақ" , - дейді Фунг ханым.

Америкалық инвесторлар да зерттеуге дер кезінде қолдау білдірді. 2019 жылы Microsoft OpenAI-ге 1 миллиард доллар инвестициялайтынын айтқан еді.

"ЖИ - қазіргі заманның ең түрленіп жатқан технологияларының бірі және әлемдегі ең өзекті мәселелерді шешуге көмектесе алады", - дейді Microsoft корпорациясының атқарушы директоры Сатя Наделла.

Қытайдың шеті
Қытай - үлкен тұтынушылық базаның пайдасын көруде. Яғни 1,4 миллиардқа жуық халқы бар әлемдегі екінші ел екені өз әсерін тигізуде.
Race Capital инвестициялық фирмасының серіктесі Эдит Юнгтың айтуынша, Қытайдың интернет секторы да дамып келеді.

Мысалы, елде барлығы дерлік WeChat супер қолданбасын пайдаланады. Ол мәтіндік хабарламаларды жіберуден бастап дәрігердің қабылдауына жазылуға, салық декларациясын тапсыруға дейінгі барлық нәрсе үшін қолданылады. Нәтижесінде өнімдерді жақсарту үшін пайдалануға болатын көптеген ақпарат бар.

"Жақсы немесе жаман екені белгісіз, бірақ Қытайда құпиялылық ережелері әлдеқайда аз және [АҚШ-пен салыстырғанда] әлдеқайда көп деректер бар. Мысалы, барлық жерде бейнебақылау камералары арқылы бетті тану жүйесі енгізілген. Бұл жасанды интеллект арқылы жасалған кескіндер үшін қаншалықты пайдалы болатынын елестетіп көріңіз", - дейді Юнг ханым.

"AI Superpowers: China, Silicon Valley және New World Order" кітабында Ли Кай-Фудың келтірген деректері бойынша, Қытайдың технологиялық қауымдастығы АҚШ-тан артта қалғандай көрінгенімен, оның әзірлеушілерінің артықшылығы жетерлік.

"Олар жылдамдық ең маңызды, көшіру әдеттегі тәжірибе және бәсекелестер жаңа нарықты бағындыру үшін ештеңе тоқтатпайтын әлемде өмір сүреді" , - дейді Бейжің интернет секторының көрнекті тұлғасы және Google Қытайдың бұрынғы басшысы Ли мырза.

Қытайдағы еліктеу дәуірінің өз проблемалары бар, оның ішінде зияткерлік меншікке қатысты күрделі проблемалар аз емес. Ли мырзаның жаузынша, нәтижесінде бәсекеге дайын, төзімді және епті кәсіпкерлер ұрпағы пайда болуына әсер етті.

Қытай қуып жете ала ма?
Қытайлық технологиялық компаниялардың бірегей артықшылықтары бар болса да, Бейжің авторитаризмінің толық әсері әлі белгісіз.

Мысалы, цензура қытайлық жасанды интеллект чат-боттарының дамуына әсер ете ме деген сұрақтар туындайды. Ол Төраға Си Цзиньпинге қатысты "қоюға болмайтын" сұрақтарға жауап бере ала ма?
"Мен Қытайда ешкім Baidu немесе Ernie туралы даулы сұрақтар қояды деп ойламаймын. Олар мұның цензура екенін біледі", - дейді Юнг ханым.

Ең алаңдататыны, АҚШ-тың Қытайдың мамандандырылған технологияларға қол жеткізуін шектеу әрекеті жасанды интеллект саласын тығырыққа тіреуі мүмкін.
Жоғары өнімді компьютерлік чиптер немесе жартылай өткізгіштер қазіргі уақытта Вашингтон мен Бейжің арасындағы үлкен шиеленістің көзі саналады. Олар күнделікті өнімдерде, соның ішінде ноутбуктер мен смартфондарда қолданылады және әскери қолданбаларға ие болуы мүмкін. Олар сондай-ақ жасанды интеллекке қажетті жабдық үшін өте маңызды.

Nvidia сияқты америкалық компаниялар қазіргі уақытта ЖИ чиптерін әзірлеуде көш бастап келеді және экспорттық шектеулерді ескере отырып, "кейбір [қытайлық] компаниялар ChatGPT-мен бәсекеге түсе алады", - дейді Гонконг ғылым және технология университетінің жасанды интеллекті зерттеу орталығының директоры Паскаль Фунг.

"АҚШ жасап отырған шектеулер Қытайдың жасанды интеллект сияқты жоғары технологиялық салаларына әсер еткенімен, ұялы телефондар мен ноутбуктер сияқты тұтынушылық технологиялардың өндірісіне әсер етпейді. Себебі, экспорттық бақылау Қытайдың әскери мақсатта жетілдірілген жасанды интеллект әзірлеуіне жол бермеу үшін жасалған", - дейді Trivium China технологиялық саясатты зерттеу бөлімінің басшысы Шефер ханым.
Зерттеушілердің айтуынша, мұны еңсеру үшін Қытайға өзінің кремний алқабын құрып, барлық салалардағы таланттарды тартатын мәдениет қажет болады.

Ал Пекин чип компанияларына үлкен ынталандыру ұсынатын өзінің "Үлкен қорымен" олқылықты жабуға тырысуда. Бірақ ол секторға бақылауды да күшейтті. Наурызда Чжао Вэйгуо билік тарапынан сыбайлас жемқорлықпен айыпталған соңғы технологиялық магнат болды.
Бейжіңнің белгілі бір салаларға назар аударуы қаржылық ынталандыруды және бюрократияны жеңілдетуі мүмкін, бірақ бұл бақылауды күшейтіп, қорқыныш пен белгісіздікті де білдіруі мүмкін.

"Чжаоның қамауға алынуы басқа мемлекеттік компанияларға үкімет ақшасынан, әсіресе чип өнеркәсібінен аулақ болу туралы сигнал болуы керек. Енді жұмысқа кірісетін кез келді", - деді Шефер ханым. 

Бұл хабарландыру Қытайдағы жасанды интеллект индустриясының болашағына қалай әсер ететінін тек болашақ көрсетеді.