ДЕНСАУЛЫҚ
Менингит – ми мен жұлынның айналасындағы мембраналардың қабынуы (менингиальды). Көбінесе бұл дертпен ауырған кезде бас ауырады, мойын мен мойын бұлшықеттері қатты бола бастайды.
Менингит асқынса, адамның жағдайы қиындауы мүмкін. Мәселен, бұл дертпен ауырған адамның құлағы естімей, есте сақтау қабілеті бәсеңдейді. Бас миына зақым келіп, жүрісі нашарлайды. Қайта-қайта судорог ұстап, соңы өлімге дейін апаруы да әбден мүмкін. Егер менингит бактериялардан пайда болса, бүйрек дерті асқынып, адам аяқ-қолдан айырылады. Сондықтан менингитті дер кезінде емдеу керек.
Менингит неден пайда болады?
Егер сіз қалпақ кимесеңіз, менингитке шалдығуыңыз мүмкін дегенді естіген шығарсыз? Шындығында, бұл – қате ақпарат. Суықтың өзі ми қабығына ешқандай әсер етпейді. Бірақ гипотермия иммунитетті әлсіретуі мүмкін. Содан кейін дене микробтарды, атап айтқанда вирустарды тез қабылдап алады. Олар қазірдің өзінде менингит тудыруы мүмкін.
Алайда менингиттің пайда болуына бірнеше себеп бар. Кейбір түрінде инфекция адамнан адамға таралуы мүмкін. Бірақ менингиттің өзі жұқпалы емес.
Бактериялар
Бас сүйегі жарақаттанғанда, құлақта инфекция болғанда немесе басқа операция жасау кезінде инфекция қоздырғышы қанға еніп, ми қабығына түсуі мүмкін. Бактериялы менингиттің әсерінен мына нәрселер пайда болады:
Менингококктар (Neisseria meningitidis). Мұндай менингит менингококк деп аталады. Бұл аурумен әдетте жастар көбірек ауырады. Сонымен қатар жабық орындарда эпидемия тудыруы да мүмкін.
Пневмококктар (Streptococcus pneumoniae). Олар ми қабығының қабынуын басқа бактерияларға қарағанда жиі қоздырады. Бірақ негізінен пневмококктар тыныс алу жүйесіне және мұрын мен құлақ жанына әсер етеді. Тіпті пневмонияға айналуы да әбден мүмкін..
Гемофильді таяқша (Haemophilus influenzae). Бұрын бұл микробтартың кесірінен балалар жиі менингитке шалдыққан. Бірақ вакциналардың арқасында мұндай зиянды әсерлер бүгінде азайған.
Листерия (Listeria monocytogenes). Ол бактериялар пастерленбеген ірімшіктер мен ет тағамдарында тіршілік етеді. Иммунды жүйесі әлсіреген адамдар осы бактерияны тез қабылдап алады.
Бактериялы менингитті уақытылы емдесе, адам тіпті өліп кетеді. Дегенмен қазіргі таңда менингококк, пневмококк және гемофильді таяқшалардан сақтану үшін вакциналар бар екені қуантады.
Вирустар
Көп жағдайда менингит түрлі вирустардан пайда болған. Мысалы:
қызылша;
паротит;
Эпштейн-Барр;
қарапайым герпес;
желшешек;
тұмау және т.б.
Мұндай менингиттер әдетте бактерияларға қарағанда жеңіл болғанымен, өте қауіпті екенін ескере жүріңіз. Таралу жолдары белгілі бір вирусқа байланысты болады.
Менингиттен сақтануға бола ма?
Менингококктарға, пневмококктарға, гемофильді таяқшаға уақытында вакцинация жасаңыз.
Гигиенаны сақтаңыз және балаларға таза жүруді үйретіңіз. Бөтелкелерді, түтіктерді, көзілдіріктерді, ерін бальзамдарын және тіс щеткаларын өзіңіз ғана қолданыңыз.
Түшкірген кезде аузыңыз бен мұрныңызды жабыңыз.
Иммундық жүйені сақтаңыз. Егер дұрыс тамақтансаңыз, жақсы ұйықтасаңыз және үнемі қозғалсаңыз, оны күшейте түсесіз.
Егер сіз жүкті болсаңыз, шикі пісірілген ет пен асығыс әзірленген сүт өнімдерін тұтынудан аулақ болыңыз.