"Химия, биология, технология": Ғылым шыңын бағындырған қазақ әйелдері

11 ақпан - ғылымдағы әйелдер мен қыздардың халықаралық  күні. Бұл мейрам 2015 жылы 22 желтоқсанда  БҰҰ Бас Ассамблеясы қабылдаған қарар негізінде бекітілген. Мақсаты: ғылым жолындағы әйел адамдардың еңбегін еселеп, үлесін арттыру. Сондай-ақ, нәзік жандылардың осы салада еркін әрі ер адамдармен тең дәрежеде дами алатынын насихаттау.  ҚР Ғылым және жоғары білім министрлігінің мәліметі бойынша, Қазақстанда ғылыми-зерттеу және тәжірибелік-конструкторлық жұмыстарға қатысатын әйел ғалымдардың үлесі 50%-дан асады. Бұл шамамен 10 мыңға жуық әйелді қамтиды. Осы орайда Bugin.kz тілшісі ғылым саласындағы қазақ әйелдері туралы ақпаратты ұсынады.

ҚР Ғылым және жоғары білім министрлігі баспасөз қызметінің мәліметінше, Қазақстанда:

714 әйел ғылым докторы;

2427 әйел ғылым кандидаты;

992 әйел PhD докторы;

28 әйел мамандығы бойынша дәрігер.

Қазақстандық әйелдер ғылымның қай саласында жұмыс істейді?

медицина ғылымдары саласында – 71%;

әлеуметтік ғылымдар бойынша – 62%;

гуманитарлық ғылымдар саласында – 59%;

жаратылыстану ғылымдары бойынша – 53%;

ауыл шаруашылығы ғылымдары бойынша – 45%;

техника және технология саласында – 44%.

Әр түрлі ғылым саласындағы Қазақстандық әйелдердің тізімі төмендегідей. Бұл тек біз атаған 10 саладағы ғалымдар. Одан бөлек ғылымда үздік көрсеткіш көрсетіп, табысқа жеткен арулар саны көп.

Әлия Бейсенова  – кеңестік және қазақстандық ғалым, география ғылымдарының докторы, профессор, ҚР Ұлттық ғылым академиясының академигі. Қазақстанның жоғары оқу орнының еңбек сіңірген қызметкері, ҚР Мемлекеттік сыйлығының лауреаты, Қазақстанның еңбек сіңірген қайраткері.

Әсия Ермұхамбетова, ғылым саласы – энергетика, электрохимия, химия. Химия инженериясы бойынша Лондон университетінің PhD докторы. Зерттеу жұмысының тақырыбы: “Литий - күкіртті аккумуляторларды жасау және оның жұмыс істеу, істен шығу механизмдерін зерттеу”.

Жібек Қадырсызова, ғылым саласы – коммутативті алгебра. АҚШ-тағы Мичиган университетінің Математика ғылымы бойынша PhD докторы. Зерттеу жұмысының тақырыбы: “Жай оң сан ерекшеліктері ауыспалы және ауыстырылатын матрицалардың әртүрлілігі”.

Сәуле Кемелбаева, ғылым саласы – еңбек экономикасы, микроэкономика. Экономика ғылымдарының кандидаты (Қарағанды ​​экономикалық университеті), экономика ғылымдарының докторы, Ньюкасл университеті (Ұлыбритания). Зерттеу тақырыбы: “Жоғары білім алуға қолжетімділік Қазақстандағы табыс теңсіздігіне әсер ете ме?”

Айымгүл Керімрай, ғылым саласы – таза энергетика, энергетика экономикасы. Тұрақты дизайн саласында PhD кандидаты, Назарбаев Университеті (Қазақстан). Зерттеу тақырыбы: “Энергия жүйелерін талдау және модельдеу”.

Диана Көпбаева, ғылым саласы – әлеуметтану, әлеуметтік зерттеулер. Ұлыбританиядағы Ньюкасл университетінің магистранты. Зерттеу жұмысының тақырыбы: “Қазақ ұлтын құру: Қазақстандағы ұлт дискурстары”.

Мадина Мәдиева, медицина ғылымдарының докторы. “Сәулеленуге ұшыраған адамдардың ұрпақтарында төмен дозалы сәулеленудің генетикалық зардаптарының қаупін болжау” әдіснемесінің авторы.

Әмина Мирсакиева, ғылым саласы – физика, химия. Материалдар және нанофизика ғылымдарының докторы. Зерттеу жұмысының тақырыбы: “Термоэлектрлік полимерлердің теориялық есептеулері”.

Анара Молкенова, ғылым саласы – химия, энергетика. Токио технологиялық институтының химия инженериясы бойынша PhD докторы. Зерттеу жұмысының тақырыбы: “Жоғары қуатты энергия сақтау жүйелерін құру”.

Насиба Байматова, ғылым саласы – аналитикалық химия, экология, химия. Әл-Фараби атындағы Қазақ ұлттық университетінде бейорганикалық заттардың химиялық технологиясы саласында PhD дәрежесін алды. Қоршаған орта объектілерінің (топырақ, су және ауа) сапасы бойынша ғылыми-зерттеу жұмыстарын жүргізді. 

Дереккөз: forbes.kz, vecher.kz