ВВС: 2 долларға тәнін саудалайтын ұл балалардың тағдыры

Ауғанстанда әйелдерге қоғамдық орындарда билеуге рұқсат етілмейді.  Бірақ ұлдар әйелдердің киімін киіп билеуге мәжбүр болады. Әдетте мұндай жұмысқа кедей отасының балалары таңдалады. Бұл туралы  Bugin.kz тілшісі BBC тілшісіне сілтеме жасап хабарлайды.

Түн ортасынан асып кетті. Мен Ауғанстанның солтүстігіндегі шалғай ауылда үйлену тойындамын. Қалыңдық пен күйеу жігіт немесе әйелдер жоқ. Тек ер адамдар. Олардың кейбіреулері қарулы, кейбірі есірткіге тәуелді.

Барлығының дерлік назары 15 жасар балаға ауды. Ол әйелдердің ұзын, жылтыр көйлегін киіп, бетін қызыл орамалмен жауып билейді.

Оның жасанды кеуделері мен тобықты қоңыраулары бар. Біреу оған бірнеше АҚШ долларын ұсынады, ол оны тісімен ұстап алады.

Бұл ежелгі дәстүр. Адамдар оны бачабаза деп атайды, бұл сөзбе-сөз "ұлдармен ойнау" дегенді білдіреді. Ең қорқыныштысы – кештерден кейін не болатыны. Ер балаларды қонақүйлерге апарып, жыныстық зорлық-зомбылыққа жиі ұшыратады.

Бұл тәжірибенің артында тұрған ер адамдар көбінесе бай және беделді болады. Олардың кейбіреулері бірнеше бача (ұлдар) ұстайды және оларды мәртебе рәміздері ретінде пайдаланады. Бачабазаның көптігі – олардың  байлығының көрінісі. 12 жасқа дейінгі ұлдар әдетте жетім балалар немесе өте кедей отбасылардан шыққан.

Омидтің әңгімесі

Мен өз тәжірибесі туралы сөйлесуге дайын бачаны табуға тырыстым.

Омид (аты өзгертілді) 15 жаста. Әкесі кен орнында шахта жарылып қайтыс болған екен. Үлкен ұлдың жұмысы көшеде қайыр сұрап жүрген анасы мен екі інісіне қарау.

"Мен үйлену тойларында 10 жасымда, әкем қайтыс болған кезде билей бастадым", - дейді Омид.

"Қарным ашты, амал жоқ. Кейде аш қарынға жатамыз. Той-томалақта билегенде, палау үшін 2 доллар немесе күріш табамын".

Мен одан адамдар оны қонақүйлерге апарғанда не болатынын сұраймын. Ол басын иіп, жауап бермес бұрын ұзақ кідіреді.

Омид бір түнге шамамен 2 доллар төлейтінін айтады. Кейде оны топтасып зорлайды. Мен одан неге полицияға бармайсың деп сұрадым.

"Олар күшті және бай адамдар. Полиция оларға қарсы ештеңе істей алмайды".

Омидтің анасы 30-дан жаңа асқанымен, шашы ағарған, беті қыжымдалған. Ол кем дегенде 50 жаста көрінеді. Ол маған кешкі асқа жарты келі күріш пен бірнеше пияз бар екенін айтты. Оларда өсімдік майы таусылған.

Ол ұлының кештерде билейтінін біледі. Бірақ ертең не жейтініне көбірек алаңдайды. Баласының зорлық-зомбылыққа ұшырауы оны алаңдатпайды.

Дәстүрді жою

Билік бачабаза дәстүрін тоқтатуға өте аз әрекет жасады. Джузжан провинциясы полиция бастығының орынбасары Мұхаммад Ибрагим бұл тәжірибенің жалғасып жатқанын жоққа шығарады.

"Соңғы төрт-бес жылда бізде бірде-бір бачабази ауруы болған жоқ. Қазір бұл жерде жоқ", - дейді ол.

"Егер біз мұны істеген ер адамдарды тапсақ, біз оларды жазалаймыз".

Ауғанстанның солтүстігінен келген парламент депутаты Абдулхабир Учкунның айтуынша, бұл дәстүр өміршең ғана емес, сонымен бірге тұрақты дамып келеді.

"Өкінішке орай, бұл құбылыс Ауғанстанның барлық дерлік аймақтарында өршіп тұр. Мен жергілікті биліктен бұл тәжірибені тоқтату үшін шара қолдануды өтіндім, бірақ олар ештеңе істеп жатқан жоқ", - дейді ол.

"Біздің шенеуніктер мұның бар екенін мойындауға ұялады".

Ауғанстан – ислам құндылықтарын бағалайтын ел, сондықтан мен Ауғанстанның ең қасиетті жері – Мазари-Шарифтегі Әли зияратындағы Ұлы молдадан бачабаза туралы пікірін сұрадым.

"Исламда Бачабазе ешбір жағдайда қабылданбайды. Шындығында, бұл балаларды қорлау. Бұл біздің сот жүйесі жұмыс істемейтіндіктен болып жатыр".

"Бұл елде көп жылдар бойы заңсыздық орнады, жауапты органдар мен адамдар балаларды қорғай алмайды", - деп түсіндіреді ол.

Биші жігіттерді көше кезіп, кедейлер мен осалдардың арасынан әйелге ұқсайтын ұлдарды іздеп жүрген ер адамдар жас кезінде таңдайды. Оларға ақша мен тамақ ұсынады.

Кабулдағы Адам құқықтары жөніндегі тәуелсіз комиссия – бачабази  тәжірибесімен күресуге тырысқан санаулы ұйымдардың бірі.

Топ басшысы Мұса Махмуди бұл Ауғанстанның көптеген аймақтарында жиі орын алғанымен, елде қанша баланың зорлық-зомбылыққа ұшырағанын анықтайтын зерттеулер жүргізілмегенін айтады.

Мұнда балаларды қорғау қаншалықты қиын екенін көрсету үшін мені кеңсесінің алдына апарады.

Ауғанстан көшелері еңбектеген балаларға толы. Олар аяқ киімдерін жылтыратады, қайыр сұрайды және қайта сату үшін пластикалық бөтелкелерді жинайды. Олар ақша әкелетін кез келген жұмысты атқарады, дейді ол.

Би қоңыраулары

Мен сөйлескен ауғандардың бәрі бачабаза туралы білетін. Көбісі оның шалғай аудандарда ғана бар екеніне сендіруге тырысты.

Бірақ сол күні кешке мен үкіметтің штаб-пәтерінен бір миль жетпейтін жерде, Кабулдың ескі кварталындағы кешке бардым.

Дәл сол жерде мен Забиді ( оның аты-жөні өзгертілді) кездестірдім. Ол 40 жастағы жігіттің би билейтін үш баласы бар екенін мақтан тұтады.

"Кішім 15-те, үлкенім 18-де. Оларды табу оңай болған жоқ. Бірақ егер шынымен қаласаңыз, табасыз", - дейді ол.

Заби жақсы жұмысы бар екенін айтып, оларға ақша береді.

"Біздің жақын достарымыз бар, олардың да бачалары бар. Кейде біз жиналып, бачаларымызға әйелдердің киімдері мен би қоңырауларын киеміз, олар бізге екі-үш сағат билейді. Болды"-деді ол.

Ол ұлдарын құшақтап, сүйгенін мойындағанымен, олармен ешқашан ұйықтамағанын айтады.

Мен оған айтамын, көптеген адамдар бұл тәжірибені дұрыс емес деп санайды.

"Біреулер ит төбелескенді ұнатады, біреулер әтешпен төбелеседі. Әркімнің өз хоббиі бар, мен үшін бұл бачабази", - дейді ол.

Түнгі екіде кештен шықсақ, жасөспірім бала әлі де би билеп, айналасындағы адамдарға есірткі ұсынып жатыр.

Заби аса бай немесе ықпалды емес, бірақ оның үш бачасы бар. Бүкіл Ауғанстанда бұл дәстүрді қолдайтын көптеген адамдар бар және олардың көпшілігі өте ықпалды.

ВВС билейтін балалардың тағдыры туралы деректі фильм түсірді. Тәлібтер бачабазиді қолдамайды.

Қазақстан және шетел жаңалықтарын бірінші болып біздің Telegram арнамыздан оқыңыз!