Экономика
Криптовалюта немесе Биткоин криптографиялық технологияға негізделген цифрлық ақшаның түрі болып табылады. Яғни деректерді шифрлау. Ол ақшаның сыртқы келбеті жоқ. Тек электрондық түрде бар. Оның басты ерекшеліктері — анонимдік, орталықтандыру (децентрализация) және қауіпсіздік
2019 жылға қарай елімізде электронды ақша айналымына қатысты заң жобасы ұсынылуы мүмкін. Бұл туралы ақпаратты Қазақстанның блокчейн және криптовалюта қауымдастығы 2018 жылы ұсынған болатын.
Қауымдастық шетелдің озық үлгідегі осы бір жетістігін және электронды ақшаны айналымға кіргізу арқылы елдегі Цифрлы Қазақстанды, ел экономикасын дамытуға үлес қосуға бағыт алғанын айтқан болатын.
Көптеген криптовалюталардың эмиссиялық төбесі бар. (жаңа монеталардың айналымға шығарылуы). Мәселен, Bitcoin-да ол 21 миллионға тең «монеталар» ғана шығарылды. (одан көп шығаруға болмайды) және мұндай PPC және NVC валютасында шығарындыларға шектеулер жоқ.
Биткоин танымал криптовалюта түрі
Bitcoin (BTC қысқартылған) — виртуалды «ақша» (bitcoins) айналымға түсетін электрондық төлем жүйесі. Visa және Mastercard сияқты электрондық төлем жүйесі. Бірақ Visa мен MasterCard-та әйгілі валюта — доллар, еуро, гривня, рубльді қолданады. Және онда барлық операциялар банкті өңдеу арқылы өтеді. Мұндай валюталар «фиатты» деп аталады. Биткоин криптовалютасы — кез-келген әлемдік банкке немесе кез келген елдің экономикасына байланысы жоқ таза цифрлық валютаны қолданады. Сұраныс аясында қалыптасатын өз құндылығы (ставкасы) бар.
Биткоин артықшылықтары:
Бүкіл жүйе орталықсыздандырылған. Бұл дегеніміз, Bitcoin банк, агенттік немесе мемлекеттік органмен реттелмейді. Мысалы, Visa және Mastercard-та Gold, Platinum, Vip карталары бар. Webmoney немесе QIWI сияқты жүйелерде пайдаланушы деңгейлері бар. Транзакция көлеміне шектеулер бар. Ал биткоинда ешқандай карталар немесе шектеулер жоқ.
Псевдо-анонимдік. Биткоинге жіберілген кезде қолданушылар өздерінің жеке басын көрсетпейді. Транзакциялар үшін алушы және жіберушінің басқа деректерін ашпай цифрлық адрестер(27-34 таңбадан тұратын хэш) пайдаланылады.
Қайтымсыздық. Bitcoin-дағы барлық операциялар қайтарылмайды. Оларды болдырмауға, тоқтатуға немесе бұғаттауға болмайды. Теориялық тұрғыдан алғанда, операцияны қайтарып алуға болады. Бірақ оны іске асыру өте қиын.
Қауіпсіздік. Биткоин әмиянын(кошелек) бұзу мүмкін емес. Барлық деректер тек қана арнайы файлда сақталады. Және оған тек қолданушы ғана кіре алады. Банк жүйесіндегідей, транзакция деректерін орындау кезінде хакерлер ақшаны «ұстап алу» мүмкін емес. Bitcoin криптографиялық жазбаларды пайдаланады. Ол дегеніміз құпиялылық пен қауіпсіздікті қамтамасыз ететін шифрланған деректер.
Операциялардың тікелей сипаты. Аударымдар тікелей P2P (peer to peer) екі адам арқылы арасында жасалады. Транзакция үшінші тараптың қатысуынсыз өтеді. Сондықтан, Bitcoin операциясын оның пайдаланушылардан басқа ешкім қадағалай алмайды.