Хэллоуин сәтті PR-акция: Хэллоуинді тойлаған дұрыс па?

Хэллоуин астаналары - Лос-Анджелес пен Нью-Йорк, мұнда таңғажайып фестивальдер мен карнавалдар өтеді.

Хэллоуин адамдарға елестердің бар екенін елестететуге мүмкіндік беретін ерекше мейрам. Көбі бұл түнді жалғыз зират басында өткізуге батылдары жетпейді. Біз кез келген мейрамды тойлатқанды жақсы көреміз, ендеше тойлауды бастамас бұрын тарихына да үңілейік.

Хэллоуиннің тарихы бастамасын осыдан 2000 жыл бұрын, яғни, кельт тайпалары Англия, Ирландия, Уэльс, Шотландия және Францияның солтүстігінде өмір сүрген кезден бастау алды. 31 қазанның түнінен 1 қарашаға созылатын мейрам Өлім құдайы мен барлық рухтарға құрмет көрсетеді. Сенім бойынша 31 қазан құдай өткен жылда көз жұмғандардың рухтарын жинап, өз үкімін шығарады екен.

Орта ғасырда «Барлық әулиелер күні» 1 қараша болып белгіленген. Шіркеу бұл мерекені 1 қарашаны кездейсоқ таңдамаған, осылайша ол ертеден келе жатқан пұтқа табынушылық рәсімдері мен салт-дәстүрлерін тоқтатады деп сенген. Алайда, 1 қараша діни ойлар мен шіркеулерде қызмет ету күні болса да, алдыңғы түн сиқыршылық пен ырымшылдық уақыты болып қала берді.

Барлық Әулиелер Күні қарсаңында зұлымдық күштері - сиқыршылар, гоблиндер, жындар және шайтан басқаратын басқа да зұлым рухтар діни мерекеге зиян келтіру үшін жиналады деп есептеген. Осыған байланысты әр елде зұлым рухтарды жинайтын белгілі бір орындар болған – Францияда Арденес орманы, Германияда Броккен тауы, Швецияда Блоксберг, Англияда ескі шіркеудің қирандылары. Қазір ол діни мереке емес, ырым-жырымдарға күлетін және көңіл көтеретін уақыт.

Бүгінгі күні Канадада және басқа да елдерде балалар 31 қазан костюмдер мен шапандар киіп, сиқыршылардың маскалары мен париктерін тағып, елестер, вампирлер болып үй-үйлерге барып, үй иелерінен түрлі тәттілер алып, сөмкелеріне жинайды. Сонымен бірге, олар есікті ашқан ересектерден: «Алдау керек пе, емдеу керек пе?» - деп сұрайды. Мұның мағынасы «Өмір ме, әлде әмиян ба?», яғни, егер үй қожайыны оларға ештеңе бермесе, олар оны алдап ойнайтын болады.

Аулалар мен терезелер алдынан ішіне шам орнатылған, көздері мен ауыздары кесілген асқабақтарды көрген боларсыз. Бұл асқабақтың да өзіндік тарихы бар. Ертеде Джек деген өте жағымсыз адам өмір сүрген. Бірде ол жанын алуға келген шайтанмен кездеседі. Арғы өмірге бара жатқан жолда піскен алмаға толған ағашты көреді. Ол ағаштың беріктігін сынаймын деп шайтанды қулықпен ағаш басына шығарып, астына крест салады. Барлықтарыңыз білетіндей, шайтан қорқып түсе алмайды. Осы кезде Джек шайтан ешқашан оның жанын алмайтындай болып келіседі. Бірақ Джек күндердің күнінде көз жұмады. Сол кезде ол шайтанмен қайта жолығады. Арғы өмірге өте алмаған кедей барар жер тапайды, сол кезде шайтан оған өз жанына ұқсас асқабақ шамын береді. Аңыз бойынша, Джек әліде пана іздеуде, ал осы шамдар оған жол сілтеуге көмек көрсетеді.

Негізі асқабақ шамдарын жасау дәстүрі кельттердің дәстүріне сәйкес, адамдарға тазалыққа жол табуға көмектесетін фонарьлар салудан туындаған. Шотландияда шалқан (репа) Хэллоуиннің символы болды, алайда Солтүстік Америкада арзан көкөніс ретінде асқабақпен алмастырылды. Америкада асқабақ шамдарының алғашқы құрылуы 1837 жылы жазылды; егін жинау кезінде өткізілген бұл рәсімнің Хэллоуинге XIX ғасырдың екінші жартысына дейін ешқандай қатысы жоқ еді.

Америкалықтар Хэллоуинді екі ғасырдан астам уақыт тойласа да, бұл мереке ресми емес.

Германияда Хэллоуин мерекесін атап өтуден басқа елдерден кем түспейді. Дармштадттағы (Гессен федералды штаты) Франкенштейн сарайы 1 қарашаға қараған түні құбыжық костюмдерімен киінген мыңдаған адамды өзінде жинайды, ал жергілікті тұрғындар бұл түнде қамал иесінің елесі қамал төбесінде пайда болады деп сенеді.

Францияда Париждің маңындағы Лимож қаласында жыл сайын 30 мыңнан астам адам келетін, асқабақ шамдарымен жарықтандыратын гоблиндер, вампирлер мен елестердің ең есте қаларлық шеруі өтеді.

Қытайда Хэллоуин Тен Чиэх (ата-бабаларды еске алу күні) деп аталады. Бұл күні адамдар ақилық болған туыстарының суреттерінің алдына тамақ пен су, ата-бабалардың рухын жарықтандыратын шам орнатады.

Бірақ Қазақстанда Хэллоуин әлі де танымал емес. Көбінесе мереке түнгі клубтарда тойланады. Бұл күні костюм киген барлық адамдарға кіру тегін. Ал ең жақсы костюмге байқаулар өткізіледі. Біздің елде Хэллоуин сәтті PR-акцияға және түнгі клубтардың ақша табуына арналған құралға айналған. Осы шараны тек студенттер мен клуб саласының өкілдері үлкен көлемде атап өтеді. Оған себеп бұл түн ешқашан мейрам болып саналмағандығы туралы тек Қазақстан қарсы емес, осы пікірге көрші Ресей де келіседі.

Атап өтемін деушілерге, мейрам тарихын білу бір септігін тигізді деген ойдамын.